Soru: Hemen her hutbede ve her vaazda duydugumuz. bîr hadise, hocaefendinin biri "uydurmadir" demis. Böyle meshur bir hadisin uydurma olmasi mümkün müdür? Sözkonusu hadis söyle: "Hiç ölmeyecekmis gibi dünyan için, yarin ölecekmis gibi de ahiretin için çalis." Cevap: "Meshur" olan bir hadis elbette uydurma olamaz. Ama hadîs dilinde "meshur" deyince Rasulüllah (sav)'tan itibaren her devirde en az üç ravinin rivayet etmis oldugu hadis anlasilir.(l) Sizin meshur dediginiz, halk arasinda yaygin anlamindadir. Aslinda uydurma olan bir söz, sonradan halk arasinda yaygin, yani meshur hale gelebilir. Bu onun "sahih" oldugunu göstermez.Önce bu "söz" alti degil, meshur dokuz hadis kitabinda da yoktur. Gerçi Beyhakî ve îbn Kuteybe zayif senetlerle rivayet etmislerdir, ama Elbanî -biraz tereddütle karsilamak gerekse de- "Bu hadisin Rasulüllah (sav)'a varan bir asli bilinmemektedir" der.(2) Yani hadis rivayet yönünden çok saibelidir. Dirayet yönüne gelince: Önce Hadisin arapçasi fasih degil, yapma bir Arapçayi andirir. Ikinci ve daha önemli olarak, manasi en az iki Kur'an ayetiyle zitlik arz eder: l. Geçmis milletlerin hatali tutumlari kinanirken onlara "hiç ölmeyecekmis gibi yüksek köskler, kaleler mi ediniyorsunuz?"(3) denir. Demek ki, hiç ölmeyecekmis gibi çalismak yerilen bir vasiftir. 2. Karun kissasi münasebetiyle: "Allah (cc)'in sana verdigi (varlikta) Ahiret yurdunu ara. Dünyadan da nasibini unutma" buyurulur.(4) Demek ki, esas olan ahiret yurdunu aramaktir. Dünya ahirete nispetle ne ise önem derecesi de o olacaktir. Binaenaleyh, sözü edilen Hadis, en azindan çok zayif olmus olur (uydurma olmaya daha yakindir) ve buna hiç bir hüküm bina edilemez (Allahu alem). (1) bk. Abdullah AYDINLI, Hadis Istilahlari Sözlügü 97. (2) bk. Silsiletü'l-ehadîsi'd-Da'ife. Ü20 (H. 8) Ali IRFAN'm yazdigi Mufassal Ahlak-i Medenî (ist. 1329) adli kitabin bas tarafinda Hz. Ali'nin sözü olarak verilmis, kaynak gösterilmemis. (3) K. Su'ara (26) 129. (4) K. Kasas (28) 77. Kaynak: Dr. Faruk Beser, Fikih Penceresinden Sosyal Hayatimiz I |
